Ondarea

Espainiar estatuan, oro har, ez dago sentsibilitate edo kultura handirik industria-ondarearekiko, eta bereziki, industria-ibilgailuekiko.

Automobilei eta motorrei dagokienez, zaletasun sendoa eta gero eta handiagoa dago, eta kontserbazio-kultura eta balioa nabarmentzeko kultura dago (hainbat jarduera egitea, hala nola rallyak, kontzentrazioak, erakusketak eta abar, elkarteek, klubek, enpresek eta, askotan, erakunde publiko zein pribatuek antolatuta).

Hala ere, ibilgailu industrialen kasuan (kamioiak, autobusak, nekazaritzako eta industriako makinak, etab.) hori desberdina da. Egia da sektore honetan ere badirela zaleak, bildumagileak eta ondarea zaintzera bideratutako elkarteak, baina tamaina txikiagokoak dira. Sektore horietan ekimen gutxiago daude balioa ematearen alde, nahiz eta, azken urteotan, forma hartzen hasi diren ekimen eta proiektu batzuk egiaztatu ditugun, batez ere kamioi historikoekin eta, batzuetan, autobusekin.

Espainiako estatuan badira sektore horri lotutako elkarteak, gero eta indar handiagoa hartzen ari direnak, baina bazkideen ekarpen ekonomikoarekin bakarrik irauten dute, eta horiek ahalegin ekonomiko handia egiten dute. Kontuan izan behar da Euskadik, Nafarroak eta Espainiak ibilgailu mota horien eraikuntzan izan duten zeregina oso nabarmena izan dela (Hispano-Suitza, Barreiros, Pegaso, Ebro, Avia, Seida, Irizar, Sunsundegui, etab.).

Egoera desberdina da Europako hainbat herrialdetan, garai bateko pertsonak eta salgaiak garraiatzeko ibilgailuak zaintzeko eta balioesteko kultura handiagoa baitago. Hainbat elkarte, enpresa, erakunde eta erakunde publikok sustatutako ekimen eta proiektuen adibide gehiago aurki ditzakegu, hala nola museoak, kontzentrazioak, material historikoarekin zerbitzatutako lerroak, etab.

Erakunde horien instalazioetan edo hainbat jardueratan ikusteaz gain, garai bateko autobusak oso erakargarri izaten dira filmetan, publizitatean eta telesailetan, ibilgailu horiek gure kale eta errepideetan ibiltzen ziren garaietan.

Hona hemen autobusaren sektorean ondarea zaintzeko Espainiako estatuan dauden adibide nabarmenetako batzuk:

Elkarteak

ARCA, Associació per la Recuperació i Conservació d’Autobusos

Espainiako estatuan autobusak zaintzen dituen lehen elkartea. Flota zabala du, eta horri bazkideren batzuen ibilgailuak gehitu behar zaizkio. Urtean zehar hainbat jarduera egiten ditu, besteak beste, Ral·li d’Autobusos Clàssics Barcelona-Caldes eta Ral·libús de Sabadell, Mendebaldeko Vallès hiriburuko jai nagusien esparruan egiten dena.

Webgunea: https://www.arca-bus.org/es/

AEMTBus, Asociación de Amigos de la EMT y del Autobús

Madrilgo EMTren baitan sortutako elkartea da, eta enpresaren museoa kudeatzen eta ondarea zabaltzeko jarduerak antolatzen laguntzen du. EMTk lagatako Pegaso 6038 modeloko unitate bat dute beren zaintzapean.

Webgunea: http://www.aemtbus.org/

TRAN-BUS, Asociación Malagueña para la Recuperación y Restauración de Tranvías y Autobuses

Elkarte honek Malagan du egoitza, zaindutako ibilgailuen flota zabala du, eta Malagako EMTrekin lankidetzan aritzen da ibilgailu horiek parte hartzen duten hainbat jarduera antolatzen.

Elkarrizketa José Ramón Rodríguez TRAN-BUSeko presidenteari eta Pedro García erakundeko zuzendaritza-batzordeko kideari; Onda Azul Malagan eman zen, 2013ko ekainaren 20an:

Webgunea: http://tran-bus.com/

BML, Euskal Burnibidearen Museoaren Lagunak

BML Burdinbidearen Euskal Museoaren Lagunen Elkartea da, eta Azpeitian du egoitza, museoan bertan, eta lankidetza estua du harekin. Duela urte batzuk, Bilbobuseko Mercedes Benz O405 unitate bat jaso zuen dohaintzan, museoa zaintzen duena eta museoa sustatzeko jardueretarako erabiltzen duena.

Parte hartu duen jarduerarik nabarmenetako bat 2018an izan zen, Ral·li d’Autobusos Clàsics Barcelona-Caldes jaialdiaren IX. edizioan. Antolatzaileek gonbidatu zuten, eta gure bi bazkidek parte hartu zuten boluntario gisas.

BMLk zaindutako Mercedes Benz O405 barnetik grabatutako bideoa. Bertan, Ral·li d’Autobusos Clàssics Barcelona-Caldes taldearen IX. edizioko ibilbidea ikus daiteke:

Webgunea: http://www.euskalbml.com/

Enpresak

EMT, Empresa Municipal de Transportes de Madrid

Madrilgo EMTk bere museo propioa du, eta bertan autobus-unitate batzuk gordetzen ditu. Hainbat bisita eta jarduera egiten ditu, EMTren eta Autobusaren Lagunen Elkartearen laguntzarekin.

Madrilgo EMTren autobus historikoen erakusketari buruzko erreportajea, 2016ko ekainaren 12an egina:

Webgunea: https://museo.emtmadrid.es/

TMB, Transports Metropolitans de Barcelona

TMBk, besteak beste, enpresaren ondare historikoa zaintzeaz arduratzen den fundazio bat du. Hainbat tranbia, trolebus eta autobus unitate ditu, eta horietako batzuk dagoeneko zaharberrituta daude, Ral·li d’Autobusos Clàsics Barcelona-Caldes bezalako ekitaldietan parte hartzeko.

Webgunea: https://fundacio.tmb.cat/es/home

Vitrasa

Vitrasa Vigoko hiri-garraioa kudeatzen duen enpresa da, Avanza taldearen barruan. Pegaso Comet zahar bat du, zaharberritua, Kometa ezizenaz ezaguna, eta hainbat sustapen-jardueratarako erabiltzen dute; adibidez, 2019ko Gabonetan txartel-auto gisa erabili zen, Gabonetako argiztapenarekin kaleetan barrena ibiltzen ziren autobus turistikoetako txartelak saltzeko.

Metropolitano Vigo-rako erreportajea, Vitrasaren Kometa Elektrikoari buruz:

Webgunea: https://www.vitrasa.es/

TC, Tranvías de la Coruña

Coruñako Tranbia Konpainia arduratzen da A Coruñako hiri-garraioa kudeatzeaz. Tranbia historikoen flota txiki bat izateaz gain, Pegaso Comet autobus zaharberritu bat ere badu, Mugikortasunaren Astea bezalako ekitaldietan sustapen-jardueraren bat egiteko.

Webgunea: https://tranviascoruna.com/

Empresa Municipal de Transportes Urbanos S.A. (EMTUSA) de Gijón

EMTUSA Gijongo hiri-garraioaren kudeaketaz arduratzen den enpresa da, eta bere flotaren artean duela urte gutxi batzuk bere tailerretan zaharberritutako unitate bat dauka. 6035A pegasoa da, “Pegasín” ezizenez ezaguna, eta enpresaren beraren sustapen-jarduerak egiten ditu.

Youtubeko El Rincón Práctica kanalerako egindako Pegasín autoreari buruzko erreportajea:

Webgunea: https://www.gijon.es/es/directorio/emtusa-empresa-municipal-de-transportes-urbanos-sa

Alsa

Asturiasko multinazionalak ibilgailu historikoen bilduma zabala du, eta horietako batzuek Ral·li d’Autobusos Clàssics Barcelona-Caldes bezalako ekitaldietan edo hainbat filmetako filmaketetan parte hartu dute. ALSAren flota historikoa doitzean, konpainiak berak ematen dituen karrozeriako prestakuntza-zikloetako ikasleek parte hartzen dute.

Webgunea: https://www.alsa.es/

Autocares Cuiña

Pontevedrako Silleda herrian kokatutako enpresa galiziar honek autobus klasikoen bilduma zabala duen museo txiki bat dauka, bere instalazioetan zaharberrituak. Ibilgailu horiek filmaketa askotan parte hartu dute, baita hainbat ekitaldi publikotan ere, hala nola azoketan eta topaketetan, edo familiarragoetan, hala nola ezkontzetan edo jaunartzeetan.

Webgunea: http://autocarescuina.com/v/Autocares/Autocares-Cui%C3%B1a/Servicios/Sin_Marca/Veh%C3%ADculos%20Hist%C3%B3ricos/70.aspx

Sagalés

Kataluniako bidaiarien garraioaren sektoreko enpresarik zaharrenetako batek ibilgailu historikoen bilduma nabarmena du, 100 urteko antzinatasunera hurbiltzen diren aleak biltzen dituena; beste modernoago batzuk ere baditu, PitufoBus atsegina (Setra Seida S10 marrazki bizidun ezagunen irudiarekin birmoldatua) edo JoviBus (Jovi enpresa ezagunak haur-hezkuntzarako produktuei buruz erabiltzen duen eskola-autobus amerikar tipikoa) bezalako ibilgailu bitxietatik pasatuz.

Ibilgailu horien zati bat Caldes de Montbui autobus geltokitik oso gertu dagoen konpainiaren eraikin zahar batean instalatutako erakusketa iraunkor batean ikus daiteke.

Webgunea: https://www.sagales.com/es/noticia/categoria/21/vehiculos-clasicos